Denetimli serbestlik sistemi 20 yaşında: Ceza adaletinde sessiz bir devrim

ANKARA – BHA

20 Temmuz 2005 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 5402 sayılı Denetimli Serbestlik Hizmetleri Kanunu, Türkiye’de cezalandırma yaklaşımının ötesine geçerek, suç işlemiş bireyleri topluma kazandırma hedefiyle önemli bir dönüm noktası oldu. 2012 yılında yapılan yasal değişiklikle kanunun adı “Denetimli Serbestlik ve Yardım Merkezleri ile Koruma Kurulları Kanunu” olarak değiştirildi. Bu süreç, her mahkûmiyetin ardında bir hayat olduğunu kabul eden, her hatanın bir geri dönüş şansı barındırdığına inanan bir sistemin doğuşunu temsil ediyor.

Ceza değil, umutla atılan adımlar

Cumhuriyet Savcısı ve Denetimli Serbestlik Daire Başkanı Dr. Hüseyin Şık’ın da altını çizdiği gibi, denetimli serbestlik; cezalandırmak yerine bireyin yeniden inşasına odaklanan bir adalet anlayışıdır. Bu sistem, bir mahkûmiyet kararının ardından ikinci bir şans sunarak, toplumla kopan bağların yeniden örülmesine olanak tanıyor. Aynı zamanda yalnızca yükümlüleri değil; ailelerini, kamuoyunu ve tüm toplumu kapsayan geniş bir onarıcı süreci ifade ediyor.

20 yıllık emek, 20 yıllık dönüşüm

Geçen 20 yılda sabırla ve kararlılıkla yürütülen çalışmalar sonucunda:

Türkiye genelinde 149 müdürlükte kurumsallaşan bir yapı oluştu,

Elektronik izleme, bağımlılıkla mücadele, istihdam destekleri gibi kapsamlı uygulamalar hayata geçirildi,

Kadına yönelik şiddet ve çocuk suçluluğu gibi özel alanlara yönelik programlar geliştirildi,

Adliyelerden üniversitelere, kamu kurumlarından sivil toplum kuruluşlarına kadar geniş bir iş birliği ağı kuruldu.

Her geçen gün toplumsal güveni artıran bu sistem, sadece bir ceza infaz uygulaması değil, aynı zamanda adaletin yeniden tanımlandığı bir yapıya dönüştü.

“İkinci Şans”ın kurumsal adı

Denetimli serbestlik, suçla özdeşleşmiş bir kimliğin ötesine geçerek değişimin mümkün olduğunu gösteren bir yol haritasıdır. “Ceza infaz kurumu dışında da ıslah olur mu?” ve “Toplum içinde değişim mümkün mü?” sorularına 20 yıl boyunca sessiz ama etkili cevaplar verildi. Yapılan her kamu hizmeti, danışmanlık görüşmeleri ve toplumsal önyargıların ortadan kaldırılması bu dönüşümün kanıtı oldu.

Birlikte başardık, birlikte yürüyeceğiz

Bu sistemin gelişmesinde katkı sunan herkese teşekkür edildi. Adalet Bakanlığı bürokratları, hâkimler, cumhuriyet savcıları, denetimli serbestlik idarecileri, uzmanlar, memurlar, akademisyenler, kamu kurumları, sivil toplum kuruluşları ve projelere destek veren tüm paydaşlar, bu sürecin mimarları oldu.